روش درمان زانو و پای پرانتزی بدون جراحی(ورزش و حرکات اصلاحی)

خمیدگی، پرانتزی بودن پاها و زانوی ضربدری درکودکان رایج است، کودکانی بزرگسالانی که دچار زانو پرانتزی هستند، زمان ایستادن اگر پاهای خود را جفت کنند، فاصله زیادی بین زانوها و ساق پاها ایجاد می شود. مشکل پای پرانتزی می تواند در هر دو زانو رخ دهد. اکثر کودکان در چند سال اول زندگی خود مشکل پای پرانتزی را دارند. که با بزرگ شدن برطرف شده و نیاز به درمان پای پرانتزی نیست. زانوی پرانتزی در کودکانی که اضافه وزن دارند شایعتر می باشد. نوجوانان هم در بعضی موارد دارای ساق پای خمیده یا پرانتزی هستند، اما پای پرانتزی در کودکان شایعتر می باشد, در صورت بروز علائم باید برای درمان زانوی ضربدری و پرانتزی اقدام نمود.

علائم

خمیدگی ساق پا هنگام ایستادن در کودکان بسیار آشکار است. یکی از رایجترین علائم زانو پرانتزی طریقه راه رفتن، غیرطبیعی است. کودکان مبتلا به عارضه پای پرانتزی هیچ تاخیری در زمان راه افتادن ندارند. میزان خمیدگی زانو پرانتزی می‌تواند زیاد باشد و این یک هشدار برای والدین و خانواده ها است. پیچ خوردن یک پا معمولا دربچه ها رایج است ودربچه هایی که دارای پاهای خمیده هستند اتفاق می‌افتد.

زانوی پرانتزی، باعث درد نمی شوند، اما پا پرانتزی در بزرگسالی می‌تواند باعث ناراحتی و درد در لگن، زانو درد و درد مچ پا شود، این مسئله به دلیل فشار غیر طبیعی که روی ساق پای خمیده ایجاد می‌شود، به وجود می آید. اغلب والدین نگرانند که درصورت پایداری این مشکل، کودک در بزرگسالی دچار مشکل شود.

علت

در مورد اکثر نوزادانی که با مشکل پای پرانتزی و یا پای ضربدری به دنیا می آیند، نگرانی وجود ندارد، زیرا این عارضه فیزیولوژیکی در اکثر موارد خود به خود بهبود یافته و باعث ایجادمشکلات در دراز مدت نمی‌شود. کودکانی که هر دو زانویشان یا تنها یک زانویشان پرانتزی است، احتمال ابتلا به بیماری بلانت Blount را دارند، پا پرانتزی باعث بدشکلی ناحیه صفحه رشد کودک در بالای قلم پا می‌شود، در سنین پایینتر از ۲ سال تشخیص عارضه زانوی پرانتزی کودکان توسط پزشک کمی مشکل است اما زمانیکه کودک به ۳ سالگی رسید و پرانتزی بودن پای او بررف نشده بود. پزشک تصویر برداری با اشعه ایکس را برای تشخیص بیماری بلانت تجویز می کند.

ابتلا به بیماری نرمی استخوان هم از دیگر علت زانوی پرانتزی می باشد، بیماری نرمی استخوان باعث بدشکلی‌های استخوانی در مفصل می‌شود. شیوع این بیماری در کشورهای پیشرفته نادر است، زیرا کودکان در این کشورها زیرا کودکان دراین کشورها از ویتامین دی، کلسیم و فسفر کافی برخوردار هستند.

تشخیص

پزشک ابتدا به وسیله معاینات فیزیکی بیمار بررسی های خود راشروع می‌کند. اگر کودک زیر ۲ سال است و از سلامتی کامل دارد و تنها دچار زانوی پرانتزی می باشد، معمولا نیازی به تست های دیگر نیست.

اگر چه پزشک می تواند تشخیص دهد که یک پا از پای دیگر بیشتر انحراف دارد و انجام ارزیابی‌های بیومکانیکال در کلینیک تخصصی زانو درد به خوبی دفورمیتی های زانو را نشان می‌دهد، اما گاهی انجام عکسبردای توسط اشعه ایکس ضروری است. عکسبرداری با اشعه ایکس به صورت ایستاده انجام می شود. این نوع تصویر برداری نشان می دهد که آیا علت این خمیدگی بیماری بلانت است. اگر سن کودک بیشتر از ۲ سال باشد، پزشک تقارن انحراف زانو ها را اندازه گیری می کند و برای کودک عکسبرداری توسط اشعه ایکس را پیشنهاد می کند. احتمال ابتلا به بیماری مادرزادی بلانت و نرمی استخوان در این سنین بیشتر می‌باشد. اگر اشعه ایکس نرمی استخوان را نشان داد، پزشک آزمایش خون را برای بیمار تجویز می کند تا از وجود این بیماری مطمئن شود.

درمان

درمان زانو پرانتزی در سنین پایین به راحتی و با روش‌های درمانی بدون جراحی امکان پذیر است . اما با بالا رفتن سن کودک میزان پاسخ دهی به درمان‌ها رفته رفته کاهش میابد . لازم است والدین در صورت مشاهده علائم زانوی پرانتزی در کودک به متخصص درد مراجعه نموده و پس از دریافت برنامه درمانی از سوی تیم پزشکی و دریافت راهکارهای درمانی نسبت به اصلاح مشکل فرزند خود اقدام کنند.

فیزیوتراپی، ورزش و حرکات اصلاحی

تمرینات اصلاحی و ورزش های زانو درد و مربوط به زانوهای پرانتزی برای تقویت عضلات اطراف زانو و بالای ران طراحی شده‌اند تا بتدریج و با گذشت زمان به سمت تغییر نحوه قرار گیری پاها تلاش شود. بیشتر تمرینات ورزش برای پای پرانتزی به بهبود حالت بدن کمک کرده شدت بیماری پا پرانتزی را کاهش می دهد. به ویژه  برای کودکانی که سن خیلی کم، زانو پرانتزی در آنها تشخیص داده شده، نرمش و حرکات اصلاحی پای پرانتزی همراه با درمان‌های دستی  می‌تواند بسیار اثر بخش باشد.

تمرینات تقویت کننده پا  با کاهش فشار وارده به مفصل‌ها و تاندون ها به تقویت عضلات اطراف انوها و در نتیجه بهبود پای پرانتزی کمک می‌کند. نرمش ها و ورزش زانو و تقویت کننده پا به ویژه در مواردی که قوس پاها کم باشد به صاف کردن پاهای پرانتزی کمک می‌کنند. متخصصین درد در کلینیک تخصصی زانو درد برای هرکدام از بیماران با توجه به شرایط سنی و نوع دفورمیتی زانو راهکارهای تمرینی ویژه‌ای را طراحی و در انجام حرکات اصلاحی زانوی پرانتزی به بیمار کمک می‌کنند.

درمان‌های دستی و ماساژ

این روش درمان زانوی پرانتزی اکثر موارد برای کودکان انجام می شود و اگر به صورت منظم انجام شود می‌تواند باعث رفع انحراف زانو شود. در روش ماساژ درمانی متخصصین سعی می کنند با حرکت ساق پا باعث صاف شدن پاها هنگام رشد کودک شوند. یکی ازروش هایی که برای درمان پای پرانتزی انجام می‌شود صاف کردن پا وسپس خم کردن آن به طرف سینه است.شما باید این اقدام راچندین باربرای دست یابی به نتیجه مطلوب انجام دهید.

بریس های مخصوص

در صورتیکه بیماری پای پرانتزی در سنین کم تشخیص داده شود، یکی از اقداماتی درمانی مفید و اثر بخش استفاده از بریس های مخصوص پای پرانتزی می باشد. کلینیک تخصصی زانو درد با تجویز بریس مخصوص پای پرانتزی برای کودکان روند پیشرفت این مشکل را در کودک کنترل و به درمان آن می‌پردازد. این بریس ها (زانو بندهای مخصوص) با اصلاح  راستای پای کودک به مرور زمان انحنا و انحراف زانو را کاهش می‌دهد . این روش درمانی خصوصا در سنین پایین‌تر و با میزان انحراف کمتر زانو بسیار موثر می‌باشد.

کفی و کفش طبی

زانوی پرانتزی باعث عدم استحکام پاها و در نهایت عدم تنظیم راستای بدن می‌شود و می تواند باعث ضعف شدید مفصل زانو شود. افرادی که دچارزانوی پرانتزی هستند معولا دچاررگ به رگ شدن زانووضعف لیگامنت های زانو می‌شوند استفاده ازکفش هایی که برای پای پرانتزی طراحی شده است باعث تنظیم پاها و پیشگیری از آسیب دیدن آنها می‌شود.طراحی کفش‌ها به صورتی است که در کناره‌های بیرونی پا،ضخامت کفی کفش بیشتر است و  باعث کاهش دردهای شدید و بهبود وضعیت تعادل پاها می‌شود.

جراحی

در موارد نادری که حالت پرانتزی پا با حرکات اصلاحی پای پرانتزی و دیگر روش ها کاملاً برطرف نمی‌شود و یا سن بیمار بالا رفته است و تا کنون درمانی برای وی صورت نگرفته است و در موارد شدید انحراف زانوها که روش های درمانی بدون جراحی موفقیت آمیز نباشند ممکن است انجام عمل جراحی انحراف زانو به عنوان یک گزینه درمانی مطرح شود. اگر بدشکلی زانوها شدید باشد، آن‌گاه به والدین توصیه می‌شود تا برای اصلاح و رفع کامل پای پرانتزی عمل جراحی را به عنوان یک گزینه درمانی مد نظر قرار دهند.

عوارض

افراد مبتلا به پای پرانتزی احتمال بیشتر ابتلا به آرتروز زانو در سنین پایین را دارند به ویژه اگر سابقه خانوادگی آرتروز زانو را نیز داشته باشند. وقتی فردی مبتلا به زانوی پرانتزی است، حالت بدن باعث فشار غیر عادی به مفاصل زانو و مچ پا می‌شود که این خود باعث التهاب مفصل می‌شود. چنین چیزی می‌تواند غضروف و بافت‌های اطراف مفصل زانو را از بین ببرد و منجر به مشکلات راه رفتن شود.  اشخاص مبتلا به زانوی پرانتزی علاوه بر آرتروز در معرض دردهای مزمن و التهاب مچ پا، زانو و لگن نیز قرار دارند که می‌تواند به اختلالات در راه رفتن و حالت بدن منجر شود از این رو درمان به موقع پای پرانتزی در زمان مناسب از اهمیت بسزایی برخوردار است.